‘Norovirus’ เชื้อไวรัสที่มาพร้อมกับฤดูหนาว ควรกังวลหรือไม่?

เมื่อหลายวันที่ผ่านมา ได้มีการรายงานจากสำนักข่าวต่าง ๆ ถึงการระบาดของเชื้อไวรัส ‘โนโรไวรัส (Norovirus)’ ที่มีแนวโน้มผู้ติดเชื้อพุ่งสูงขึ้นในจีน โดยเฉพาะในกลุ่มเด็กวัยอนุบาล จนเป็นเหตุระงับการเรียนการสอนหลายโรงเรียนในจีน เชื้อไวรัสนี้คืออะไร? จะคล้ายกับการระบาดของ COVID-19 ที่หลายคนกังวลหรือเปล่า บทความนี้มีคำตอบ 

Norovirus เป็นเชื้อไวรัสที่สามารถแพร่ระบาดได้หลายทาง ได้แก่:

• การแพร่ระบาดทางอุจจาระและปาก (Fecal-oral route): การรับประทานอาหารหรือดื่มน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อไวรัส
• การสัมผัสกับผู้ป่วยโดยตรง (Direct contact)
• อาหารหรือเครื่องดื่มที่ปนเปื้อน: เช่น อาหารที่ไม่ได้ปรุงสุกสะอาด โดยเฉพาะหอยและอาหารทะเลที่ทำให้เกิดการอักเสบในทางเดินอาหาร ซึ่งอาจทำให้ผู้ติดเชื้อมีอาการท้องเสีย อาเจียน และปวดท้องอย่างรุนแรง ที่จริงมีการพบการระบาดในทั่วโลกได้อยู่แล้ว โดยเฉพาะช่วงฤดูหนาว จนมีชื่อเรียกกันทั่วไปว่า “Winter Vomiting Disease” หรือ “โรคอาเจียนในฤดูหนาว” เนื่องจากมักเกิดขึ้นในช่วงที่อากาศเย็น โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีการรวมตัวกันของคนเป็นกลุ่ม เช่น โรงเรียนอนุบาล บนเรือ หอพัก โรงแรม หรือบนเรือสำราญ
• กลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อ Norovirus คือ เด็กเล็กและผู้สูงอายุ เนื่องจากพวกเขามีโอกาสเสี่ยงสูงที่จะเกิดภาวะขาดน้ำจากการอาเจียนหรือท้องเสียอย่างรุนแรง ซึ่งอาจส่งผลต่อสุขภาพได้ ดังนั้นการดูแลรักษาในกลุ่มนี้จึงจำเป็นต้องใส่ใจเป็นพิเศษ
• การสัมผัสกับวัตถุที่ปนเปื้อน (Fomites): เช่น ผ้าขนหนูหรือพื้นผิวที่มีเชื้อไวรัส
• การแพร่จากอากาศ (Aerosols): จากละอองอาเจียนที่มีเชื้อไวรัส

เมื่อผู้ติดเชื้อได้รับเชื้อ Norovirus จะมีอาการภายใน 12-48 ชั่วโมง โดยอาการแสดง คือ คลื่นไส้และอาเจียน ท้องเสียที่ไม่ปนมูกหรือเลือด ปวดท้องบิด และอาจมีไข้ต่ำ โดยส่วนใหญ่แล้วโรคนี้จะหายได้เองในเวลาไม่เกิน 1-3 วัน โดยไม่จำเป็นต้องใช้ยารักษาเฉพาะหรือยาฆ่าเชื้อ แต่อาจต้องให้ความสำคัญกับการดื่มน้ำให้เพียงพอเพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ และทานยารักษาตามอาการ หากมีอาการอาเจียนหรือท้องเสียรุนแรงควรไปพบแพทย์เพื่อประเมินการให้สารน้ำทางเส้นเลือดเพิ่มเติม

การป้องกันการติดเชื้อ Norovirus ที่ดีที่สุดคือ การล้างมือให้สะอาด ด้วยน้ำสะอาดและสบู่เป็นเวลาอย่างน้อย 20 วินาที โดยเฉพาะหลังจากการใช้ห้องน้ำหรือสัมผัสกับผู้ป่วย และ หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่ไม่ปรุงสุกสะอาด โดยเฉพาะอาหารประเภทหอยที่อาจมีการปนเปื้อนของเชื้อไวรัส

ข้อแนะนำในการป้องกันและลดความเสี่ยง

1. ล้างมือให้สะอาด: ใช้น้ำสะอาดและสบู่ล้างมืออย่างน้อย 20 วินาที
2. หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่ไม่สะอาดหรือดิบ: เช่น หอยนางรมหรืออาหารทะเลที่ไม่ได้ผ่านการปรุงสุกอย่างดี 
3. ทำความสะอาดสิ่งสัมผัสบ่อยๆ: เช่น โต๊ะอาหาร ห้องน้ำ หรือพื้นผิวที่อาจปนเปื้อนด้วยเชื้อไวรัส
4. หลีกเลี่ยงการใกล้ชิดกับผู้ป่วย

อย่างไรก็ตาม ในช่วงการระบาดของ Norovirus เช่นเดียวกับสถานการณ์ในจีนมีแนวโน้มพุ่งสูงขึ้น โดยในประเทศไทยยังไม่พบเคสการระบาดที่น่าเป็นห่วงนัก แต่ก็ยังเป็นเชื้อที่ระบาดประจำฤดูนี้ การใส่หน้ากากอนามัย ก็เป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยลดการแพร่กระจายของเชื้อไวรัส เนื่องจาก Norovirus สามารถแพร่กระจายผ่านละอองอาเจียนที่ลอยอยู่ในอากาศ ดังนั้นการใส่หน้ากากอนามัยในสถานที่สาธารณะหรือในพื้นที่ที่มีคนหนาแน่น เช่น โรงเรียน ห้างสรรพสินค้า หรือการเดินทางโดยรถสาธารณะ จะช่วยป้องกันการแพร่กระจายของไวรัสได้ในระดับหนึ่ง